Sepet Kur Nedir?

Bir ülke parasının yabancı paralar karşısındaki değerini belirlemek için birden fazla yabancı para birimi ile oluşturulan sepete ‘’Sepet Kur’’ adı verilir. Eğer bir ülkenin parası örneğin başlıca iki yabancı parayla çok yakından ilişkiliyse o zaman kur sepetine göre ölçme yapılabilir. Böylelikle, o ülke parasındaki değişim diğer değişkenlerden bağımsız olarak ortaya çıkabilir.

Adını pek sık duyduğumuz sepet kur normal döviz kurlarından bağımsız olmayan ancak onlara bağımlı olarak oluşturulan yeni bir kurdur. Türkiye’de en çok kullanılan özellikle ihracat ve ithalatta söz sahibi olan dolar ve euro kurundan oluşturulan kur sepeti kullanılmaktadır. Sepet Kur kimi yerlerde döviz sepeti olarak da yer alabilir.

Örneğin, Türkiye’nin ithalatının ve dış borçlanmasının ağırlığı dolar, buna karşılık ihracatının ve bazı hizmet gelirlerinin ağırlığı ise Euro’dur. Bu durumda TL’nin Dolar ve Euro’dan oluşan bir sepete karşı değerinin değişimini ölçmek önem kazanır. En doğru değeri belirleyebilmek için sepet kur hesaplanırken Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz kurları kullanılarak hesaplanır.

SEPET KUR NASIL HESAPLANIR?

Kur sepeti her ne kadar bileşiğindeki dövizlerden bağımsız bir değere sahip olsa da sepet kur hesaplanırken sepetteki dövizlerin fiyatlarına göre oluşur. Adına sepet kur denilmesinin nedeni de budur. Birkaç kurun birleşimi ile meydana gelir. Basit bir örnek ile açıklamamız gerekirse; 1 Dolar = 3 TL 1 Euro = 3.5 TL Bu durumda  kur sepeti değeri = (1 Dolar + 1 Euro) / 2 =(3+ 3.5)/2 =3.25 Diyelim ki Dolar/TL kurunda 3,05 dış borçlanma maliyetlerimiz ve ithalat maliyetimiz açısından katlanılabilecek en yüksek seviye iken Euro/TL kuru için 3.10 ihracat ve benzeri gelirlerimiz açısından kabul edebileceğimiz en düşük seviyedir. Bu durumda, 3.075’lik kur sepeti değeri de bizim açımızdan minimum değerdir. Bunun altına düşüldüğünde bu düşüş eğer doların düşüşünden kaynaklanıyorsa fazla sorun yok demektir ama eğer ki euronun düşüklüğünden kaynaklanıyorsa sorun var demektir. Çünkü Dolardaki değer kaybı ağırlıklı maliyetlerimizi düşürürken Euro’nun değer kaybı elde edilen gelirlerde azalma sinyali vermektedir.